SỰ CÂN BẰNG LỰC - QUÁN TÍNH
1.Hai lực cân bằng
- Hai lực cân bằng là hai lực cùng tác dụng lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương nằm trên cùng một đường thẳng, chiều ngược nhau.
- Dưới tác dụng của lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên, vật đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều. Chuyển động này được gọi là chuyển động theo quán tính.
Chú ý:
- Hệ lực cân bằng khi tác dụng vào một vật thì không làm thay đổi vận tốc của vật.
- Ở lớp 6 đã đề cập đến trường hợp vật đứng yên khi chịu tác dụng của hai lực cân bằng. Đối với lớp 8, yêu cầu xét tác dụng của hai lực cân bằng lên vật đang chuyển động. Như vậy, tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật được phát biểu khái quát hơn :”Một vật sẽ đứng yên hay chuyển động thẳng đều khi không có lực tác dụng lên vật và ngay cả khi các lực tác dụng lên vật cân bằng nhau”.
- Việc dự đoán tác dụng của hai lực cân bằng lên vật chuyển động thực hiện trên cơ sở suy luận lôgic. Vì lực gây ra sự thay đổi vận tốc chuyển động, còn hai lực cân bằng khi đặt lên vật đang đứng yên thì sẽ đứng yên mãi, như vậy nó không làm thay đổi vận tốc. Do đó lực cân bằng tác dụng lên vật đang chuyển động cũng không làm thay đổi vận tốc nên vật sẽ chuyển động thẳng đều mãi. Kết luận này được kiểm nghiệm bằng thí nghiệm trên máy A – tút.
2. Quán tính
Khi có lực tác dụng, mọi vật không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì có quán tính.
Chú ý: Về quán tính, mức quán tính phụ thuộc vào khối lượng của vật. Khối lượng của vật càng lớn, mức quán tính càng lớn. Khối lượng là số đo mức quán tính. Tuy nhiên trong phạm vi bài này chúng ta chỉ có thể đề cập đến sự liên quan giữa mức quán tính với khối lượng thông qua một ví dụ có tính dự đoán suy ra từ kinh nghiệm thực tế. Việc định hướng mối quan hệ giữa quán tính với khối lượng chỉ thực hiện ở lớp 10 THPT.
Giải bài C1 trang 17 SGK Vật lí 8. Hãy kể tên và biểu diễn các lực tác dụng lên quyển sách , quả cầu, quả bóng có trọng lượng lần lượt là 3N ; 0,5N ; 5N, bằng các...
Đề bài
Hãy kể tên và biểu diễn các lực tác dụng lên quyển sách, quả cầu, quả bóng có trọng lượng lần lượt là 3N ; 0,5N ; 5N, bằng các vectơ lực. Nhận xét về điểm đặt, cường độ, phương, chiều của hai lực cân bằng.
Phương pháp giải - Xem chi tiết
Lực là một đại lượng vecto được biểu diễn bằng một mũi tên có:
+ Gốc là điểm đặt của lực.
+ Phương, chiều trùng với phương, chiều của lực.
+ Độ dài biểu thị cường độ của lực theo tỉ xích cho trước.
Lời giải chi tiết
a) Hai lực tác dụng lên quyển sách có trọng lượng 3N là: trọng lực P→ , lực nâng Q→ của mặt bàn (gọi là phản lực) (hình vẽ).
b) Hai lực tác dụng lên quả cầu có trọng lượng 0,5N là : trọng lực P→ và lực căng T→ của dây treo (hình vẽ).
c) Hai lực tác dụng lên quả bóng có trọng lượng 5N là : trọng lực P→ và và lực đẩy Q→ của mặt sân (hình vẽ).
Nhận xét: Mỗi cặp lực này là hai lực cân bằng. Chúng có cùng điểm đặt (đặt tại tâm của vật), cùng phương, cùng độ lớn nhưng ngược chiều.
Giải bài C2 trang 18 SGK Vật lí 8. Tại sao quả cân A ban đầu đứng yên ?
Đề bài
Quan sát thí nghiệm.
Tại sao quả cân A ban đầu đứng yên ?
Lời giải chi tiết
Quả cân A ban đầu đứng yên vì chịu tác dụng của hai lực : Trọng lực PA→ và sức căng T→ của dây, hai lực này cân bằng (do T = PB mà PB = PA nên T→ cân bằng với PA→ )
Giải bài C3 trang 18 SGK Vật lí 8. Đặt thêm một quả nặng A' lên quả cân A (H.5.3b). Tại sao quả cân A cùng với A' sẽ chuyển động nhanh dần ?
Đề bài
Đặt thêm một quả nặng A' lên quả cân A (H.5.3b). Tại sao quả cân A cùng với A' sẽ chuyển động nhanh dần ?
Lời giải chi tiết
- Khi chưa đặt vật A' lên trên A thì trọng lượng PA bằng lực căng dây T làm cho quả cân A đứng yên.
- Đặt thêm vật nặng A’ lên A, lúc này PA+PA′ lớn hơn T nên vật AA’ chuyển động nhanh dần đi xuống, B chuyển động đi lên.
Giải bài C4 trang 18 SGK Vật lí 8. Khi quả cân A chuyển động quanh lỗ K thì vật nặng A' bị giữ lại ( H.5.3c,d).
Đề bài
Khi quả cân A chuyển động quanh lỗ K thì vật nặng A' bị giữ lại (H.5.3c,d). Lúc này quả cân A còn chịu tác dụng của những lực nào ?
Lời giải chi tiết
Quả cân A chuyển động qua lỗ K thì A’ bị giữ lại.
Khi đó tác dụng lên A chỉ còn hai lực PA→ và T→ lại cân bằng với nhau.
Giải bài C5 trang 19 SGK Vật lí 8. Hãy đo quãng đường đi được của quả cân A sau mỗi khoảng thời gian 2 giây, ghi vào bảng 5.1 và tính vận tốc của A.
Đề bài
Hãy đo quãng đường đi được của quả cân A sau mỗi khoảng thời gian 2 giây, ghi vào bảng 5.1 và tính vận tốc của A.
Phương pháp giải - Xem chi tiết
Công thức tính vận tốc : v=st
trong đó: s là độ dài quãng đường đi được, t là thời gian để đi hết quãng đường đó.
Lời giải chi tiết
Các em đo kết quả TN, ghi vào bảng và tính vận tốc bằng công thức: v=st
Giải bài C6 trang 19 SGK Vật lí 8. Búp bê đang đứng yên trên xe. Bất chợt đẩy xe chuyển động về phía trước (H.5.4)Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào ? Tại sao ?
Đề bài
Búp bê đang đứng yên trên xe. Bất chợt đẩy xe chuyển động về phía trước (H.5.4). Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào ? Tại sao ?
Phương pháp giải - Xem chi tiết
Khi có lực tác dụng, mọi vật không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì có quán tính.
Lời giải chi tiết
Búp bê đang đứng yên trên xe. Bất chợt đẩy xe chuyển động về phía trước khi đó búp bê sẽ ngã về phía sau.
Khi xe đứng yên, búp bê đứng yên cùng với xe. Khi bất chợt đẩy xe chuyển động về phía trước, chân búp bê chuyển động về phía trước cùng với xe, nhưng do quán tính nên thân và đầu búp bê chưa kịp chuyển động, vì vậy búp bê ngã ra phía sau.
Giải bài C7 trang 19 SGK Vật lí 8. Đẩy cho xe và búp bê cùng chuyển động rồi bất chợt xe dừng lại. Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào ? Tại sao ?
Đề bài
Đẩy cho xe và búp bê cùng chuyển động rồi bất chợt xe dừng lại. Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào ? Tại sao ?
Phương pháp giải - Xem chi tiết
Khi có lực tác dụng, mọi vật không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì có quán tính.
Lời giải chi tiết
Búp bê ngã về phía trước.
Vì khi xe dừng đột ngột, mặc dù chân búp bê bị dừng lại cùng với xe, nhưng do quán tính nên thân búp bê vẫn chuyển động và nó nhào về phía trước.
Giải bài C8 trang 19 SGK Vật lí 8. Hãy dùng khái niệm quán tính để giải thích các hiện tượng sau đây...
Đề bài
Hãy dùng khái niệm quán tính để giải thích các hiện tượng sau đây :
a) Khi ôtô đột ngột rẽ phải, hành khách trên xe bị nghiêng về bên trái.
b) Khi nhảy từ bậc cao xuống, chân ta bị gập lại.
c) Bút tắc mực, ta vẩy mạnh, bút lại có thể viết tiếp được.
d) Khi cán búa lỏng, có thể làm chặt lại bằng cách gõ mạnh đuôi cán xuống đất.
e) Đặt một cốc nước lên tờ giấy mỏng. Giật nhanh tờ giấy ra khỏi đáy cốc thì cốc vẫn đứng yên.i
Phương pháp giải - Xem chi tiết
Dưới tác dụng của các lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều. Chuyển động này được gọi là chuyển động theo quán tính.
Khi có lực tác dụng, mọi vật không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì có quán tính.
Lời giải chi tiết
a, Ô tô đột ngột rẽ phải, do quán tính, hành khách không thể đổi hướng chuyển động ngay mà tiếp tục theo chuyển động cũ nên bị nghiêng người sang trái.
b, Nhảy từ bậc cao xuống, chân chạm đất bị dừng lại ngay, nhưng người còn tiếp tục chuyển động theo quán tính nên làm chân gập lại.
c, Bút tắc mực, nếu vẩy mạnh, bút lại có thể viết tiếp được vì do quán tính nên mực tiếp tục chuyển động xuống đầu ngòi bút khi bút đã dừng chuyển động.
d, Khi gõ mạnh đuôi cán búa xuống đất, cán đột ngột bị dừng lại, do quán tính đầu búa tiếp tục chuyển động ngập chặt vào cán búa.
e, Do quán tính nên cốc chưa kịp thay đổi vận tốc khi ta giật nhanh giấy ra khỏi đáy cốc.
Giải bài tập vật lý 8 đầy đủ công thức, lý thuyết, định luật, chuyên đề vật lý của SGK lớp 8 ,Soanbaitap.com gửi đến các bạn học sinh đầy đủ cách Giải Sách bài tập vật lý lớp 8 giúp để học tốt vật lý 8.
#soanbaitap
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét